De Longafdeling krijgt het benauwd

 “Loop” als longpatiënt een willekeurig ziekenhuis binnen en de kans dat je uiteindelijk op de afdeling Long verpleegd wordt, is niet vanzelfsprekend. Dat is extra vervelend omdat je als longpatiënt de specialistische verpleegkundige zorg hard nodig hebt, zeker als je het heel benauwd hebt. Hoe komt dat en wat kunnen we er aan doen?

Op het moment van schrijven van dit blog heb ik de eerste berichten over sneeuw en vorst op de radio gehoord. Met de komst van de kou begint ook het seizoen voor de longarts. Een belangrijk deel van de patiënten van de longarts zijn COPD patiënten (zie kader). COPD patiënten kunnen rond deze tijd een plotselinge verergering van hun ziekte laten zien (exacerbatie). Deze verergering van COPD kan worden uitgelokt door virale en bacteriële luchtweginfecties (50 tot 70%) en omgevingsfactoren zoals luchtvervuiling (10%). Bij circa 30% van de exacerbaties blijft de oorzaak echter onbekend. Kort samengevat: er is sprake van seizoensinvloeden en het slechte weer dat aangekondigd is maakt het er voor longpatiënten niet beter op.

COPD is een afkorting van de Engelse term ‘Chronic Obstructive Pulmonary Disease’, dit betekent chronisch obstructieve longziekte (er is dus een aanhoudende obstructie in de longen). Het is een verzamelnaam voor de longaandoeningen chronische bronchitis en longemfyseem. De prevalentie van COPD in Nederland is 20 op de 1000 (wat neerkomt op 320.000 COPD patiënten). Jaarlijks sterven er ongeveer 6.000 mensen aan COPD. Dit is zo’n 4% van de totale sterfgevallen in Nederland. Hiermee behoort COPD tot de ziekten met de hoogste sterfte.

 Het effect van de toename van het aantal longpatiënten is niet alleen lastig voor de afdeling Longgeneeskunde maar ook vaak voor andere afdelingen. In onze adviespraktijk zie we het aantal longpatiënten in het hoogseizoen vaak het dubbele zijn van het laagseizoen. Gevolg hiervan is dat longpatiënten vaak op de afdeling Cardiologie of Interne Geneeskunde verpleegd worden omdat de afdeling Longgeneeskunde ‘vol’ ligt. Met een beetje pech stromen ook deze afdelingen weer vol waardoor er steeds meer patiënten, ook niet longpatiënten, op verkeerde afdelingen worden verpleegd. Bijkomstig probleem is dat wij uit ervaring weten dat patiënten die op een ‘verkeerde’ afdeling worden verpleegd langer liggen. Dit heeft weer als gevolg dat het ziekenhuis langer ‘vol’ blijft liggen. In het vervelendste geval wordt er een opnamestop, al dan niet terecht, afgekondigd.

Aangezien dit effect seizoensgebonden is, kan een ziekenhuis  er gevoeglijk vanuit gaan dat het probleem vaker voor komt. Goed voorbereid het seizoen in, ka n dus geen kwaad. Hoe korter de ligduur van een longpatiënt hoe meer patiënten in het hoog seizoen behandeld kunnen worden. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat longpatiënten ziek naar huis worden gestuurd, maar het is ook niet de bedoeling om longpatiënten op te nemen en ze niet tijdig te behandelen.

Uit ons onderzoek naar de ligduur in Nederlandse ziekenhuizen over 2009, hebben wij ook specifiek gekeken naar de ligduur van het specialisme longgeneeskunde. Wij beschikken over de ligduur voor het specialisme Longgeneeskunde  van een 40 ziekenhuizen (een evenredige representatie van academisch, top klinische en perifere ziekenhuizen). Uit dit onderzoek blijkt dat gemiddeld genomen de ligduur in 2009 sterk is afgenomen met 7,8% bij een gemiddelde ligduur van 7,5 dag. Er zit ook een groot verschil tussen de gemiddelde kortste ligduur (3,7) en gemiddeld langste ligduur (11,0).

In onze adviespraktijk herkennen wij deze gigantische verschillen. De reden ervoor zijn divers en ik zal u er een aantal, willekeurig gekozen, noemen: 1) er is geen hospice in de omgeving waardoor het ziekenhuis terminale longpatiënten verpleegt, 2) de longartsen zijn van mening dat er onvoldoende kennis en kunde is bij de verpleeghuizen in de omgeving om longpatiënten te verplegen.

Er zijn nog tal van voorbeelden en bijbehorende oplossingen om de druk op de afdeling Longgeneeskunde af te laten nemen. Deze willen wij graag met u delen zodat uw afdeling Longgeneeskunde weer lucht krijgt. Wij doen dit op het seminar dat wij organiseren op woensdag 12 januari van 15.00 tot 18.00 in Arnhem. U kunt zich aanmelden door een mail te sturen naar bas.bouwman@coppa.nl. De kosten voor het seminar bedragen € 75,00 p.p..