Wie is de Groene Sint?

Met een briljante actie heeft Oxfam Novib afgelopen Sinterklaas, de Groene Sint gelanceerd. Bijna iedere grote winkelketen kreeg om zijn oren dat de chocolade letters niet eerlijk zijn. Resultaat, binnen 1 jaar, is dat 22 van de 23 miljoen verkochte chocoladeletters in Nederland geheel of gedeeltelijk gemaakt zijn van eerlijke en duurzame cacao. Dit is een groei in één jaar van 15 naar 95 procent. Dit meldt stichting Milieunet. Droste is overigens het zwarte schaap van de producenten, Aldi van de detaillisten (zie figuur 1). Zoals ik al eerder betoogde (zie blog: Zorg schittert door afwezigheid) is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen / Inkopen (MVO/MVII) nog niet echt doorgedrongen tot de bestuurskamers van ziekenhuizen en VV&T. In mijn queeste om de zorg te doordringen van de nut en noodzaak van MVI wil ik in dit blog ingaan op de Groene Sint van de zorg. Ik doe een voorstel, maar nodig u van harte uit om ook uw ideeën te delen.

Op de eerste plaats moet MVI de kern van de zorg raken. De grootste inkoopcategorie in de zorg zijn geneesmiddelen. Overigens niet alleen in de ziekenhuizen en verpleeghuizen maar juist ook in de thuissituatie. Feit is dat de arts een geneesmiddel voorschrijft welke dient te worden ingekocht. Wat is er dan mis met een geneesmiddel, het helpt je toch beter worden? Een logische vraag die je overigens ook over een chocoladeletter kunt stellen, die chocoladeletter is toch gewoon lekker? Bij de chocoladeletter moeten wij stroomopwaarts kijken om de problemen te ontdekken. Vorig jaar was maar liefst 85 procent van alle in Nederland verkochte chocoladeletters ‘fout’ (lees: niet afkomstig van kleine duurzaam opererende cacaoboeren die een eerlijke prijs voor hun producten krijgen. Honderdduizenden cacaoboeren en hun gezinnen zijn daarvan de dupe. Zij krijgen geen eerlijke prijs voor hun product en moeten werken onder slechte arbeidsomstandigheden. Voor geneesmiddelen kunnen we ook stroomopwaarts kijken en dan tot de conclusie komen dat voor sommige geneesmiddelen dierproeven worden gebruikt om de werking te testen. Je kan hier ethische bezwaren tegen hebben maar misschien is het interessanter om te kijken wat er stroomafwaarts in de keten gebeurt.

Het RIVM stelt in haar rapport “Geneesmiddelen in bronnen voor drinkwater” uit 2008 dat geneesmiddelen regelmatig worden aangetroffen in oppervlaktewater en soms ook in drinkwater. De aangetroffen concentraties zijn zo laag dat er geen gezondheidseffecten zijn te verwachten op dit moment. Het gaat hier met name om geneesmiddelen die langdurig en door grote groepen mensen worden gebruikt zoals de anti-conceptiepil, hart- en vaatmiddelen, antidepressiva, anti-epileptica,  antibiotica, maagzuurremmers en pijnstillers. De geneesmiddelen komen in het oppervlaktewater doordat wij deze uitscheiden in onze urine enzovoort. Feit is dat er steeds meer van deze geneesmiddelen in ons drinkwater terecht komen. Dit zijn middelen die je als je gezond persoon nou niet bepaald wil binnenkrijgen. Het is daarmee net zoiets geworden als meeroken. Je wordt dus minder gezond doordat je medicijnen meeslikt.

Nu kunnen we de farmaceutische industrie hiermee confronteren. Het Green Pharmacy-concept richt zich op zowel een milieuvriendelijke productie van geneesmiddelen (proces) als op de productie van milieuvriendelijke geneesmiddelen (product). Volgens de farmaceutische industrie wordt bij het ontwerp van geneesmiddelen steeds vaker rekening gehouden met milieuaspecten zoals een goede afbreekbaarheid. Het RIVM verwacht niet eerder dan binnen 25 jaar effect van dit concept. Gezien de machtige industrielobby heb ik niet de illusie dat wij hier, naar analogie van de Groene Sint, net zo snel succes kunnen boeken. Laten we de zorg dus eens verantwoordelijk stellen voor minder gezonde mensen, zoiets als je eigen klandizie creëren. Ben benieuwd wat de reactie wordt op de Groene Apotheker en wie de zwarte Piet krijgt toegespeeld.