Het voelt niet helemaal goed

Afgelopen zaterdag deed KRO Reporter verslag van bijzondere praktijken in de orthopedie. Voormalig AMC-chirurg Henk Been klapte voor het eerst uit de school door te stellen dat er in Nederland zeker 10 tot 20 orthopedisch chirurgen zijn die een zogeheten ‘consultancycontract’ hebben afgesloten met een bedrijf dat protheses fabriceert. Daarnaast werd melding gemaakt  van orthopeden die ‘verkeerde’ prothesen plaatsen die mogelijk tumoren kunnen veroorzaken.

Het is verbazingwekkend dat er orthopedisch chirurgen in Nederland actief zijn die of niet weten dat prothesen die zij plaatsen in de VS en UK zijn afgekeurd omdat zij mogelijk tumoren veroorzaken of dat zij zo beïnvloed worden door de industrie dat zij dit willens en wetens wel doen. Het is natuurlijk verschrikkelijk voor alle betrokkenen die ‘geholpen’ zijn door orthopeden met verkeerde prothesen maar in dit blog wil ik stilstaan bij de afhankelijkheid in de relatie van de medisch specialist met de industrie.

Die afhankelijkheid wordt nog eens versterkt doordat de industrie diensten verleent behorend bij de implantaten die zij verkopen. In de praktijk betekent dit dat zij meehelpt operen op de OK. Dit beperkt zich niet alleen tot de orthopedie, ook bij de cardiologie verleent de industrie diensten. Het verlenen van dergelijke diensten is in de VS en Duitsland bij wet verboden.

Het hebben van het eerder genoemde consultancycontract is moreel verwerpelijk. Op de eerste plaats omdat de medisch specialist dusdanig afhankelijk gemaakt is van de industrie dat hij niet meer instaat is om de juiste implantaten te plaatsen met alle negatieve gevolgen van dien. Ten tweede omdat de medisch specialist een vergoeding krijgt voor, al dan niet, uitgevoerde diensten die niet in het belang zijn van het ziekenhuis. De prijzen die gebruikelijk zijn voor implantaten (met diensten) liggen beduidend hoger in Nederland dan in bijvoorbeeld Duitsland.

Uit onderzoek van Coppa in 2007 naar de prijsopbouw van pacemakers is gebleken dat de industrie deze diensten in de prijzen verdisconteert. Tevens is er het sterke vermoeden dat door de ‘lockin’ van de medisch specialist als gevolg van de afhankelijkheid van de services tijdens operatie of door een consultancy contract, medisch  specialisten minder snel genegen zijn om te switchen van leverancier. Resultaat is dat ziekenhuizen de hoofdprijs betalen voor hun implantaten.

Ik kan me goed voorstellen dat medisch specialisten zich niet helemaal lekker voelen met de huidige situatie. Het is goed dat een medisch specialist uit de school is geklapt, het gaat immers om pure zelfverrijking. Ten slotte plaats het de discussie over vrijgevestigde medisch specialisten versus medisch specialisten in een nieuw daglicht. Ik kan me goed voorstellen dat vrijgevestigde medisch specialisten niet in loondienst willen van een ziekenhuis, het zou hen immer in een conflict of interest kunnen brengen met hun huidige werkgever, de industrie.