Van top tot teen: emancipatie

Het is een wat beladen term: emancipatie. Misschien dat de bedrijfskundige literatuur daarom liever spreekt over empowerment. Empowerment gaat over het teruggeven van de macht aan de werkvloer. Bij alle implementaties van patiëntenlogistiek helpen wij om de macht weer terug te geven aan de verpleegkundigen, een echte cultuur verandering. In dit blog wil ik ingaan op het belang van deze cultuur veranderingen aan de hand van twee voorbeelden.

Nog even terug naar dat woord emancipatie, voor mij klinkt het als dertiger al ouderwets, gelukkig maar. Helaas zie ik in ziekenhuizen een nog ouder mechanisme werken bij de verhouding tussen de medisch specialist en de verpleegkundige. En om dan toch maar in de geschiedenis te blijven hangen: je wenst je de hoofdzuster terug die een gezond weerwoord heeft. Er is ook een stroming die dit aanhangt: primary nursing. Dit is een Amerikaanse school waarbij de verpleegkundige wordt gezien als intermediair tussen patiënt en medisch specialist en zorg draagt voor de coördinatie van de zorg.

In een grote visite staat onze denkbeeldige medisch specialist (A) stil bij een patiënt.  Hij bekijkt het dossier, spreekt even met de patiënt en vertelt de verpleegkundige (V) dat hij/zij het nog maar even wil aankijken.  De medisch specialist maakt aanstalten om naar de volgende patiënt toe te gaan. De verpleegkundige denkt aan de verwachte ontslagdatum en vraagt zich af wat hij/zij nu moet doen om die ontslagdatum te halen. Wat kijken we eigenlijk aan? Vroeger had hij/zij het niet in zijn/haar hoofd gehaald om door te vragen maar nu, na de training, durft hij/zij het wel aan. Het gesprek ontrolt zich als volgt:

V: Collega, wat kijken we aan?

A: Oh, of de temperatuur zakt.

V: OK, en hoe veel moet die dan zakken?

A: Er mag geen koorts meer zijn.

V: OK, en wanneer moet de koorts weg zijn?

A: Voor morgen middag.

V: en als de koorts niet zakt, mag ik dan een paracetamol geven?

A: Ja doe maar, goed idee!

Let op: de medisch specialist heeft in essentie geen verkeerde afweging gemaakt maar het niet gedeeld met de verpleegkundige waardoor deze in eerste aanzet niet weet waar hij/zij aan toe is.

Niet veel later komt de directeur van ziekenhuis de afdeling oplopen en vraagt de verpleegkundige waar de heer Blessé ligt. De heer Blessé ligt al 6 weken op de afdeling, te wachten op een operatie in het academisch ziekenhuis. De directeur is bezig met zijn lijst van twintig meest vertraagde patiënten en wil graag weten wat hij voor de heer Blessé kan doen. Onze verpleegkundige vindt het toch mooi dat ook de directeur zich bemoeit met de problemen op de werkvloer. De familie die ook aanwezig is, is onder de indruk dat de directeur zijn gezicht heeft laten zien.

Emancipatie van top tot teen kan mooie dingen te weeg brengen.