Een bed is een bed

Er gaat heel wat schuil achter dit simpele een ‘bed is een bed’ principe. Dit principe wordt alom gebezigd in Nederlandse ziekenhuizen als het gaat om het opnemen van patiënten. Ziekenhuizen liggen namelijk wel eens vol, en dat betekent dat u dan niet kunt worden opgenomen en u noodgedwongen naar een ander ziekenhuis moet gaan. Niet een echt lekker idee als u denkt dat u ‘gered’ bent zodra u het ziekenhuis in zicht heeft.

Een ziekenhuis is een verzamelplaats van medische specialismen die allemaal hun eigen gespecialiseerde verpleegafdelingen hebben. Daar werkt personeel dat getraind is om bijvoorbeeld longpatiënten (COPD) te verplegen en niet orthopediepatiënten. En dat is dan weer een prettige gedachte. Bij elk specialisme is de grootte van de afdeling afgestemd op de normale zorgvraag; meer bedden en verplegend personeel aanhouden dan noodzakelijk is vanuit efficiency oogpunt onwenselijk en dus is er beperkte overcapaciteit. Als er nu meer patiënten aan de deur van het ziekenhuis kloppen dan dat er bedden beschikbaar zijn voor dat specialisme, dan wordt de patiënt toch opgenomen maar op een andere verpleegafdeling zie alhier het ‘bed is een bed’ principe.

  Gevolg hiervan is dat de patiënt minder goede (let op!: er is hier absoluut geen sprake van onvoldoende) zorg krijgt, vanwege de minder gespecialiseerde kennis van het verplegend personeel. Hierdoor heeft de patiënt gemiddeld een langer verblijf in het ziekenhuis dan een vergelijkbare patiënt die wel op de ‘juiste’ afdeling wordt opgenomen. Een tweede, meer logistiek, effect van het opnemen van een patiënt op de verkeerde verpleegafdeling, is dat de opnemende afdeling één bed minder heeft om haar eigen patiënten op te nemen, waardoor de kans groter is dat er ook hier weer een patiënt op de ‘verkeerde’ afdeling wordt opgenomen. Er ontstaat hierdoor een soort neerwaartse spiraal, tenzij…

…Wij de eerste patiënt die op de verkeerde afdeling ligt terugplaatsen  naar de juiste afdeling. Er is echter een negatief effect van deze oplossing, namelijk overdracht.  Overdracht brengt een serieus gevaar met zich mee:  het maken fouten. Gelukkig hebben ze daar in het AMC weer een checklist voor ontwikkeld, wat het aantal fouten aanzienlijk kan beperken.

Ik heb recentelijk in een ziekenhuis onderzoek gedaan naar de ligduur en daarbij ook gekeken naar het aantal overplaatsingen. Ze gebruiken daar niet de checklist van het AMC. Eén op de vier patiënten wordt hier overgeplaatst; ik heb de statistieken voor medische missers maar niet losgelaten op deze populatie….

In essentie zou een ziekenhuis geen gebruik moeten willen maken van het bed is een bed principe. Als er voldoende capaciteit beschikbaar komt, bijvoorbeeld door ligduurreductie, dan kan deze capaciteit aangewend worden als veilige capaciteit om de pieken in de zorgvraag op te vangen. Zo gaan ligduurreductie en kwaliteit van zorg hand in hand.